Tandresorptie is één van de meest voorkomende aandoeningen bij de kat (25-75% van de katten). Hoe ouder de kat, hoe meer kans er bestaat dat ze dergelijke letsels heeft.

Bij tandresorptie gaan cellen uit de omgeving van de tand, de tand aantasten waardoor er gaatjes ontstaan. De letsels ontwikkelen zich eerst ter hoogte van de tandwortel en zetten zich van daar door richting tandkroon. Op een bepaald ogenblik bereikt het proces het kroonoppervlak en wordt een letsel zichtbaar voor het oog. Meestal ziet men ze ter hoogte van de tandhals, soms bedekt door tandsteen of rood, ontstoken tandvlees. Op dat ogenblik worden de letsels ook pijnlijk en kan de kroon ook afbreken.

Op het moment dat we de letsels zien, is het proces dus meestal al vergevorderd. Maar dit kan je pas duidelijk zien met radiografie. Vandaar dat radiografie zeker voor de tandheelkunde bij de kat onontbeerlijk is.

    De kronen van de haaktanden zien er vrij normaal uit maar op radiografie zien we dat de wortel bijna volledig vervangen is door beenweefsel.

Tot op heden kent men de precieze oorzaak van de aandoening niet. De beste behandeling is dan ook het verwijderen van de betrokken tanden. Dit kan een echte uitdaging zijn omdat deze tanden zeer broos zijn en dus makkelijk breken. Ook omdat de wortels soms zeer sterk met het kaakbeen vergroeid zijn. Toch is het heel belangrijk om eventuele afgebroken wortels of wortelresten te verwijderen, omdat ze ontsteking en fistels kunnen veroorzaken.

    Fistel als gevolg van een wortelfragment in de onderkaak.

De normale occlusie van bij de hond:                                                                                                                                                                                     

- De onderste snijtanden sluiten aan bij het achterste deel van de bovenste snijtanden.                                                                                                

- De onderste haaktand bevindt zich net in het midden tussen de bovenste haaktand en de bovenste meest naar buiten gelegen snijtand.                                                                                                                                                                                                                                                         

- De kiezen van onder en bovenkaak moeten in elkaar passen zoals de vingers van de handen.

Voor bepaalde rassen ( o.a. bulldoggen) worden afwijkingen op deze occlusie ook als normaal aanvaard.

Wanneer wordt een malocclusie als overerfbaar beschouwd?                                                                                                                                                   - Als er een duidelijk lengteverschil is tussen de onderkaak en de bovenkaak zonder aanwijsbare oorzaak zoals bv. een trauma.                           - Afwijkingen in 1 of meerdere tandposities met normale kaakverhouding, maar waar de afwijking gekend is voor het ras of voor een specifieke familielijn.

Overerfbare malocclusies worden door mij niet behandeld tenzij ze pijn, ongemak of functieverlies veroorzaken.

Correctie van de stand van de linkerboven hoektand bij een Sheltie.

Interceptieve orthodontie:                                                                                                                                                    

 Is de onderkaak van een dier duidelijk korter dan de bovenkaak op de leeftijd van 8-12 weken, dan kan men ingrijpen door de onderste melkhaaktanden en snijtanden te verwijderen onder algemene verdoving. Deze melktanden prikken in het verhemelte en veroorzaken pijn. Ze remmen ook de verdere groei van de onderkaak. Door deze melktanden te verwijderen verdwijnt het ongemak en kan de onderkaak haar genetisch potentieel uitgroeien (af en toe met volledige correctie van het volwassen gebit).                

Persisterende melktanden:                                                                                                                                                    

Dit zijn melktanden die blijven staan wanneer de volwassen tanden reeds doorbreken. Dit kan aanleiding geven tot een verkeerde occlusie. Daarnaast vormen ze ook een risico voor periodontitis omdat haar en vuil komt vast te zitten tussen de blijvende tand en de melktand. Persisterende melktanden worden best zo snel mogelijk verwijderd.

Bij een avulsie wordt de tand volledig uit de tandkas gerukt. Bij een luxatie wordt de tand verplaatst in de tandkas.

Een tandavulsie is één van de weinige dringende aandoeningen in de tandheelkunde. Wanneer men snel (best binnen het uur) ingrijpt kan men dergelijke tanden succesvol her inplanten. Best manipuleert men de tand zo weinig mogelijk. Niet schoonschrobben, hoogstens afspoelen onder lopend water en daarna bewaren in melk of fysiologische zoutoplossing vooraleer naar de praktijk te komen. De tand zal gedurende vier weken in de mond gespalkt worden. De tandzenuw overleeft een avulsie niet en zal moeten ontzenuwd en gevuld worden nadien.

Melktanden en tanden die uitvallen als gevolg van periodontitis kunnen niet op deze manier behandeld worden.

Breuken van de tandkroon komen heel vaak voor zowel bij honden, katten, als fretten. De oorzaken kunnen velerlei zijn: vallen van een hoogte, autoaccidenten, slag van een paard,….Bij honden zien we dikwijls breuken van de vierde voorkies in de bovenkaak als gevolg van bijten op harde voorwerpen o.a. beenderen. De algemene regel hier omtrent is, dat wanneer je geen indruk kan maken met je nagel in het kauwspeelgoed, het waarschijnlijk te hard is. Mergpijpen en kalfsschenkels zijn zeker uit den boze (niet in het minst omdat ze ook darmobstructie, constipatie en darmbloeding kunnen veroorzaken).

                                                                                         Afgebroken vierde premolaar met als gevolg een abces en dikte onder linker oog.

                                                                                          Fret met tandfractuur van de rechterboven hoektand. als gevolg hiervan een fistel onder het rechter oog.

Wanneer de kroon breekt komt de tandzenuw in contact met de bacteriën van de mondholte wat leidt tot infectie, ontsteking en pijn.

De behandelingsmogelijkheden van de gebroken tand met open wortelkanaal zijn extractie (verwijderen van de tand) of een wortelkanaalbehandeling (vulling). Bij een wortelkanaalbehandeling wordt de tandzenuw verwijderd. Het wortelkanaal wordt grondig gereinigd en gevuld.

                                                                                         Vlak na en 8 maanden na wortelkanaal behandeling. De opklaring ter hoogte van de wortelpunt is na de behandeling terug opgevuld met beenderig weefsel. 

Mits snel ingrijpen kan men trachten de tandzenuw in leven te houden na een tandbreuk. Vooral bij jonge onvolgroeide tanden (jonger dan 18 maanden) is dit zeer belangrijk. Hoe langer de tandzenuw leeft, hoe sterker de tand wordt. In die gevallen zal men een pulpa-overkapping doen. Hierbij wordt de bovenste besmette laag van de pulpa of tandzenuw verwijderd. De rest wordt behandeld met een product dat antibacterieel is en de vorming van een gecalcificeerde barrière stimuleert. De tand moet wel frequent radiografisch worden opgevolgd. Bij jonge dieren moet een dergelijke behandeling binnen de drie dagen na de breuk gebeuren, bij volwassen dieren binnen de twee dagen.

Afgebroken melkhaaktanden worden altijd verwijderd. Zij kunnen leiden tot wortelabcessen met beschadiging van de onderliggende volwassen tand. Andere complicaties zijn o.a. zwellingen ter hoogte van de kop, tetanus…

                                                                                                                        Tandbreuk van de melkhaaktand met zwelling van het tandvlees.

Roze of grijs verkleurde tanden worden meestal veroorzaakt door een stomp trauma dat een bloeding veroorzaakt in de tandzenuw. In het overgrote deel van de gevallen zal dit uiteindelijk leiden tot sterfte van de betrokken tand. Behandeling bestaat uit het verwijderen van de tand of wortelkanaalbehandeling.